Ëndrra nuk e dëmton realitetin

Të shohësh botën qartësisht siç është, dhe të lundrosh nëpër ëndërrime tingëllojnë si veprime që nuk kanë lidhje me njëra-tjetrën, përkundrazi, kundërshtohen. Por, nëse e mendon thellë, nuk është siç duket. Ëndrra, në njëfarë mënyre është pasqyrim i turbullt i një realiteti paralel, i ngjashëm ose jo me atë që përjetojmë çdo ditë, por që në fund të fundit protagonistë jemi ne dhe ato që për ne janë të shtrenjtat universale. Ndërsa rrjedha e ngjarjeve është pikturuar prej nesh, ashtu siç ne dëshirojmë, duke kapërcyer çdo kufi të ndrojtjes, aftësive dhe talentit tonë, herë-herë edhe të logjikës njerëzore. Realiteti është e shkuara, e përditshmja, ajo që pritet. Një histori ku të gjithë janë të pranishëm dhe askujt nuk i respektohet vullneti për zhvillimin e ngjarjeve dhe zgjidhjen e konflikteve.

Ëndërrimet janë dhurata më e çmuar që i është ofruar natyrës njerëzore. Vetëm në ëndërra njeriu është plotësisht i lirë, i zhveshur nga frika se veprimet e tij do të cënojnë dikë tjetër. Thelbi i ëndërrimeve është arritja e së paarritshmes, realizimi i së pamundurës. Por, gjithsesi, një njeri që ëndërron virtyte, qoftë edhe arritje synimesh, duke menduar: duke ëndërruar, herët a vonë e gjen rrugën për ta realizuar të njëjtën gjë edhe në jetën e vërtetë. Sidoqoftë, kthimi i ëndrrës në realitet mund të mendohet si i realizueshëm kur bëhet fjalë për ëndrra të realizueshme.

Nëse do të kthenim kokën pas e të vështronim çastet e historisë së njeriut, kur shoqëria njerëzore ka patur çastet më të ndritura të saj, kur zhvillimi i dijeve ka arritur majat, ka qenë imagjinata burimi i çdo mendimi gjenial. Prandaj të thuash që ëndrra e dëmton realitetin, do të thotë që t’i mohosh letërsisë frymëzimin, shkencës novacionet dhe t’i urosh shoqërisë prapambetjen. Kur imagjinata, mendimi në ëndërr, është çelës zhvillimi, atëherë s’ka krim më të madh se t’i vrasësh dikujt ëndrrat.